Chỉnh hình răng (chỉnh nha - niềng răng) là một lĩnh vực chuyên khoa răng hàm mặt chuyên về chẩn đoán, dự phòng và điều trị các bất thường của răng và mặt, nhằm hướng dẫn hoặc điều chỉnh cho răng mọc đúng vị trí.
Hiện tại, có các phương pháp niềng răng phổ biến như: Niềng răng với mắc cài kim loại (cổ điển, truyền thống) gắn mặt ngoài; mắc cài kim loại tự buộc gắn mặt ngoài; mắc cài kim loại gắn mặt trong và niềng răng bằng hệ thống khay trong suốt (invis) không mắc cài...
Môn chỉnh hình răng mặt (orthodontics) là một môn nha khoa đặc biệt có liên quan đến việc xếp thẳng hàng răng và hàm nhằm giúp cho nụ cười đẹp hơn và răng miệng khỏe hơn. 'Ortho' có nghĩa là đúng hoặc thẳng, và 'Odont' có nghĩa là răng.
Chỉnh hình răng giúp khắc phục các vấn đề như răng không đều hoặc răng chật hàm, hàm trên hô hoặc hàm dưới đưa ra, vị trí xương hàm và khớp xương hàm bị lệch.
Điều trị chỉnh nha đòi hỏi những hiểu biết và kỹ năng chuyên môn cao để di chuyển, sắp xếp răng về vị trí tối ưu và điều chỉnh lại tương quan giữa 2 hàm cho đúng nhằm cải thiện thẩm mỹ và chức năng ăn nhai, làm cho vẻ mặt hài hòa và tạo nên khuôn mặt cân đối, các cơ hàm hoạt động chức năng hơn, các răng được ăn khớp nhau tốt, giúp cho nụ cười đẹp và hoàn hảo hơn.
Chỉnh nha cho răng lệch thường sẽ nhổ đi răng số 4 để tạo khoảng trống cần thiết cho việc niềng răng
Răng số 4 là răng ngay sát răng số 3, ở phía bên trong. Đây là răng thuộc nhóm răng ít có chức năng nhất so với các nhóm răng còn lại. Vì vậy, răng số 4 hoặc răng số 5 thường được chỉ định nhổ để tạo khoảng trống trong niềng răng. Ở hàm răng con người sẽ chia ra những nhóm răng cơ bản sau: nhóm răng cửa (4 răng cửa hàm trên và 4 răng cửa hàm dưới) - nhóm răng cửa có chức năng thẩm mỹ và cắn thức ăn; nhóm răng nanh (răng số 3 hay răng khểnh, có 4 răng chia đều cho 4 góc hàm) - đây là một trong những răng quan trọng nhất của hàm răng. Răng số 3 thường rất dài, chắc chắn, giống như 4 "cột trụ" giúp định hình hàm răng và nó có tác dụng xé thức ăn; Nhóm răng cối nhỏ (bao gồm răng số 4 và số 5, có tất cả 8 răng chia đều cho 4 phần hàm) - nhóm răng này là nhóm răng chuyển tiếp thức ăn từ ngoài vào răng hàm trong để nhai; Nhóm răng cối lớn (bao gồm răng số 6 và số 7, cũng có 8 răng chia đều cho 4 phần hàm) - đây là nhóm răng quan trọng, giúp tạo ra lực nhai chính trong hoạt động ăn nhai hàng ngày.
Tuy nhiên trong khá nhiều trường hợp bệnh nhân lại mất răng số 6. Việc mất răng số 6 này sẽ ảnh hưởng khá nhiều tới kỹ thuật điều trị của bác sĩ. Tùy vào tình trạng hàm răng và việc mất răng số 6 mà bác sĩ sẽ có những chỉ định điều trị khác nhau.
Đối với mất răng số 6 mà có răng số 7, số 8 mọc thẳng thì bác sĩ sẽ kéo răng số 7 và răng số 8 ra để thay thế cho răng số 6 đã bị mất.
Đối với trường hợp răng số 8 mọc lệch, ngầm không thể kéo ra được thì thường bác sĩ sẽ cắm Vis ở vị trí răng số 6 để tạo điểm neo thay cho răng số 6 bị mất.
